Kadın ve erkeklerde erken emeklilik şartları farklılık gösteriyor. EYT'yi kapsamayanlar için emeklilik yolları araştırılmaya başlandı. Bu kapsamda kadınlar için doğum borçlanması, erkekler için askerlik borçlanması kritik süreç oluyor. Uzun yıllar çalışarak üretim ekonomisine hayat veren vatandaşlar prim ve yaş akdini doldurduktan sonra bağlı oldukları kurum üzerinden emekli oluyor. Türkiye'de SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı sistemleri üzerinden emekli olunabiliyor. Bu adımları takip ederek 6 yıl erken emekli olabilirsiniz. İşte merak edilenler...
Çalışma hayatında yer alan milyonlarca kişi erken emeklilik koşulları hakkında bilgi sahibi olmak istiyor. Yaş, prim ve sigortalılık süresi maaşın bağlanması konusunda büyük bir etken oluyor. Ancak bazı durumlarda maaşa daha erken bir tarihte kavuşmak mümkün. Kadınlarda doğum borçlanması, erkeklerde askerlik borçlanması maaşın bağlanmasında önemli bir husus oluyor.
2 ŞARTTA MAAŞ BAĞLANIYOR
Prim+yaş+sigortalılık süresini tamamlayan kişiler Sosyal Güvenlik Kurumu'na giderek dilekçesini teslim edip emekli maaşını almaya başlıyor.
ASKERLİK HİZMETİ TARİHİ GERİ ÇEKER
Askerlik borçlanması, askere giden kişilerin, askerlikte geçirmiş oldukları sürenin ya tamamının ya da belli bir kısmının emeklilikte geçerli olmak üzere yaşlılık malullük ve ölüm primi yatırılmasına denir. Askerlik vazifesini yıllar önce tamamlayıp maaşın bağlanacağı günü bekleyenler için askerlik borçlanması hakkı verildi.
SİGORTA BAŞLANGIÇ TARİHİ ÇOK ÖNEMLİ...
Öte yandan emekli maaşınızın bağlanabilmesi için en önemli koşul sigorta başlangıç tarihidir.
KADIN ÇALIŞANLARA 6 YILA KADAR MÜJDE
Doğum sonrası çocuk bakımını üstlenen annelere her bir çocuk için 2 yıl hak veriliyor. Bu sayede SSK'lı kadın çalışanlar doğum borçlanmasıyla erken maaş almaya başlıyor.
O SÜREYE DİKKAT!
Sigortalı çalışmadan önce askerliğini yapanlar prim günü eksik olmasa da borçlanmaya giderek erken emekliliğe hak kazanabilir. Bazı durumlarda bir günlük borçlanma emeklilik tarihini 1 yıl öne çekebilir. Eğitim döneminde yapılan stajlar emekliliğe esas olan uzun vadeli sigorta primi olarak ödenmiyor. Bu nedenli sigorta başlangıcı kabul edilmiyor. Ancak doğum borçlanmasında başlangıç olarak kabul ediliyor.
YIPRANMA HAKKI NEDİR?
Yıpranma payı ile çalışma koşulları ağır olan mesleklerden daha çabuk emekli olunması amaçlanıyor. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda 'fiili hizmet zammı' olarak geçen yıpranma payı ile çalışma koşullarının ağır olması sebebiyle diğer mesleklere nazaran daha fazla efor sarf edilen ve diğer mesleklerden daha fazla yıpranmaya maruz kalınan işlerde daha çabuk emekli olunması amaçlanıyor.
Örneğin yıpranma payı hakkına sahip olan mesleklerde çalışana çalıştıkları her yıl için ilave 90 gün fiili hizmet zammı veriliyorsa, 12 ay çalışan bir personel, 15 ay çalışmış gibi kabul ediliyor.
Buna göre, normalde her yıl emeklilikte 360 gün olarak kabul edilirken, fiili hizmet zammı kapsamındaki mesleklerde her yıl 360 güne ilave olarak 60 ile 180 gün arasında değişen oranlarda prim ödeme gün sayısı ilave ediliyor.
Yani, normal bir işte çalışanın emekliliğinde yılda 360 gün dikkate alınırken, fiili hizmet zammı kapsamındaki işlerde 420 ile 540 gün arasında prim ödeme günü dikkate alınıyor..
YIPRANMA HAKKI NASIL HESAPLANIYOR?
Örneğin yıpranma payı hakkına sahip olan mesleklerde çalışana çalıştıkları her yıl için ilave 90 gün fiili hizmet zammı veriliyorsa, 12 ay çalışan bir personel, 15 ay çalışmış gibi kabul ediliyor.
Buna göre, normalde her yıl emeklilikte 360 gün olarak kabul edilirken, fiili hizmet zammı kapsamındaki mesleklerde her yıl 360 güne ilave olarak 60 ile 180 gün arasında değişen oranlarda prim ödeme gün sayısı ilave ediliyor. Yani, normal bir işte çalışanın emekliliğinde yılda 360 gün dikkate alınırken, fiili hizmet zammı kapsamındaki işlerde 420 ile 540 gün arasında prim ödeme günü dikkate alınıyor.
YIPRANMA HAKKI KİMLERİ KAPSIYOR?
Kurşun ve arsenik işlerinde çalışanlar 60 - 90 gün
Cam fabrika ve atölyelerinde çalışanlar 60 gün
Cıva üretimi işleri sanayinde çalışanlar 90 gün
Çimento fabrikalarında çalışanlar 60 gün
Kok fabrikalarıyla Termik santrallerde çalışanlar 60 gün
Alüminyum fabrikalarında çalışanlar 60 gün
Demir ve çelik fabrikalarında çalışanlar 90 gün
Döküm fabrikalarında çalışanlar 60 gün
Asit üretimi yapan yerlerde çalışanlar 90 ile 180 gün
Madenlerin yer altında çalışanları 180 gün
Radyoaktif ve doğal ve yapay radyoaktif, radyoiyonizan maddeler radyoiyonizan maddelerle veya bütün diğer korpüsküler emanasyon kaynakları yapılan işler ile yapılan işlerde çalışanlar 90 gün.
Su altında çalışanlar 60 gün.